Przemoc w rodzinie: Czym jest, jak się zaczyna i jak ją zatrzymać?

Czym jest przemoc w rodzinie?

Na oficjalnej stronie Ogólnopolskiego Pogotowia Dla Ofiar Przemocy w Rodzinie można znaleźć definicję przemocy w rodzinie. Czym jest przemoc? Przemoc, wg definicji, to intencjonalne działanie lub zaniechanie jednej osoby wobec drugiej, które wykorzystując przewagę sił, narusza prawa i dobra osobiste jednostki, powodując cierpienia i szkody. Przemoc więc to świadome działanie na szkodę drugiej osoby. Co to jest przemoc w rodzinie? Przemoc w rodzinie ma miejsce wtedy, gdy członek rodziny (najczęściej jest to jeden z małżonków) świadomie wykorzystuje swoją siłę (fizyczną lub psychiczną), by działać na szkodę pozostałych członków swojej rodziny. Agresor swoim zachowaniem sprawia intencjonalny ból i cierpienie swojej ofierze.

Jaka jest różnica między agresją i przemocą?

Między agresją i przemocą nie możemy postawić znaku równości. Mimo tego, iż oba zjawiska są intencjonalnym działaniem na szkodę drugiej osoby, to jeżeli chodzi o rozkład sił – nie jest on taki sam. Czym różni się agresja od przemocy? Agresja od przemocy różni się tym, iż w sytuacji agresywnej siły rozkładają się równo między dwiema osobami, każda ma prawo wygrać. Jeżeli mamy do czynienia z przemocą w czystej postaci – zawsze przewagę ma agresor i to on nadaje ton sytuacji (ofiara nie ma szans na wygraną).

Kiedy możemy mówić o przemocy?

By mówić o zjawisku przemocy (np. rodzinnej), muszą zaistnieć 4 warunki:

1. Działanie (lub jego zaniechanie) jest świadome i intencjonalne. Jeżeli jakaś osoba działa na naszą niekorzyść, twierdząc, że wie, co jest dla nas najlepsze, przez co narzuca nam swoją wolę i opinię.
2. Agresor ma przewagę nad ofiarą – jedna osoba wyraźnie góruje nad drugą. Agresor jest silniejszy fizycznie, psychicznie, emocjonalnie, ma przewagę materialną, społeczną itd., przez co wywiera nacisk na osobę słabszą, pragnąć, by ta podporządkowała się jego woli.
3. Naruszenie praw i dóbr osobistych przez konkretne działanie lub zaniechanie agresora. Osoba, która stosuje przemoc wobec drugiej osoby traktuje ją jak przedmiot i rości sobie prawo do stosowania przemocy fizycznej (uderzenia, skrytykowania, obrażenia) lub psychicznej (gnębienie, zabieranie czegoś lub dawanie).
4. Ofiara doznaje szkód fizycznych, psychicznych i emocjonalnych z ręki agresora. Nie zawsze szkody są widoczne gołym okiem.

Mity i stereotypy dotyczące przemocy rodzinnej

Wokół przemocy domowej narosło wiele mitów i stereotypów. Niestety, powielane i powtarzane, nieprawdziwe informacje i opinie dotyczące przemocy wśród członków rodziny najczęściej są krzywdzące dla ofiar (w niektórych przypadkach mogą również gloryfikować lub bronić agresora).

Jakie są mity i stereotypy dotyczące przemocy domowej?

To, co się dzieje za zamkniętymi drzwiami nie jest moją sprawą. Nie będę się wtrącać w sprawy innych. To najczęściej powielana odpowiedź na informację o przemocy w rodzinie. Kiedy mamy do czynienia z przemocą wobec matki czy dziecka nie możemy myśleć, że nasza interwencja będzie ingerencją w prywatne sprawy innych osób – przemoc nie powinna być tolerowana, a jeżeli wiemy, że w jakimś domu dzieje się krzywda, to bezzwłocznie powinniśmy zareagować. Zastanówmy się, czy gdyby nam działa się krzywda, chcielibyśmy, żeby ktoś zareagował i nam pomógł, czy odwrócił wzrok, mówiąc, że nie będzie się wtrącał. Co zrobić w takiej sytuacji? Działajmy zawsze w zgodzie ze swoim sumieniem.

Kobieta powinna znosić upokorzenia i przemoc fizyczną dla dobra dzieci. Małżeństwo to rzecz święta, więc kobieta musi poddać się woli małżonka i być z nim nieważne, czy ją bije, czy nie. Takie tłumaczenie jest przyzwoleniem na przemoc. Kobieta wcale nie musi zgadzać się na bycie bitą, poniżaną, wykorzystywaną. Trzeba zawsze myśleć o bezpieczeństwie i dobru dziecka i swoim – jeżeli nie czujemy się bezpiecznie w obecności agresora, warto szukać pomocy.

Przemoc jest tylko wtedy, kiedy ktoś kogoś uderzy. To nieprawda. Przemoc w rodzinie może przyjmować wiele form – może być cielesna, emocjonalna czy psychiczna. Zdecydowanie trudniej zauważyć przemoc psychiczną i emocjonalną, co nie oznacza, że powinna być bagatelizowana.

Przemoc domowa występuje tylko i wyłącznie w rodzinach patologicznych z tzw. marginesu społecznego. To jeden z najbardziej rozpowszechnionych mitów na temat przemocy domowej. Niestety jest tylko mitem. Przemoc w rodzinie dotyka nie tylko biedne i tzw. patologiczne rodziny, ale bardzo często rodziny dobrze sytuowana i powszechnie szanowane. Jednak w tym przypadku rzadziej mówi się o tym głośno – przemoc w przykładnej i z pozoru idealnej rodzinie została świetnie przedstawiona w serialu Wielkie kłamstewka. Dramat Celeste (Nicole Kidman) bitej przez swojego męża (Alexander Skarsgard) dzieje się codziennie w tysiącach domów na całym świecie.

Jakie są rodzaje przemocy w rodzinie?

1. PRZEMOC FIZYCZNA. Agresor stosuje wobec ofiary przemoc cielesną – bije, szarpie, kopie, opluwa. Ten rodzaj przemocy jest najłatwiejszy do odkrycia i udowodnienia.
2. PRZEMOC PSYCHICZNA. Przemoc psychiczna (i emocjonalna) zdarza się najczęściej właśnie w rodzinie – jest bowiem najłatwiejsza do ukrycia i ma największy wpływ na ofiary, które jej doświadczają. Cechuje się m.in. manipulacjami, codzienną krytyką, pomniejszaniem wartości drugiej osoby, szantażem, wyzwiskami czy groźbami.
3. PRZEMOC SEKSUALNA. Agresor groźbami i siłą zmusza osobę do aktu seksualnego, a czasem nawet dopuszcza się gwałtu. Przemocą seksualną jest również jawne wyśmiewanie wyglądu lub sprawności seksualnej.
4. PRZEMOC EKONOMICZNA. Czym charakteryzuje się przemoc ekonomiczna? Przede wszystkim zawłaszczaniem dóbr drugiej osoby, okradaniem, szantażem na tle ekonomicznym, zaciąganiem kredytu na współmałżonka bez jego zgody, pozbawianie ofiary środków do życia (jedzenie, ubrania, opieka medyczna).

Statystyki przemocy rodzinnej w Polsce

Jak wyglądają statystyki przemocy domowej w Polsce? Z przeprowadzonych w 2016 roku badań wynika, że ponad 90 tysięcy osób w Polsce doświadczyło (lub wciąż doświadcza) przemocy domowej, z czego aż 90% to kobiety i dzieci.

Tygodniowo w naszym kraju umierają 3 Polki, będące ofiarami przemocy rodzinnej. W skali roku jest to aż pół tysiąca ofiar przemocy domowej. Przypadki śmiertelne są zatrważające, ale liczba ofiar, które doświadczyły przemocy w swoim własnym domu, również nie napawa optymizmem. Ile osób rocznie doświadcza w Polsce przemocy rodzinnej? Szacuje się, że ofiar rodzinnych agresorów jest aż 100 tysięcy.

Większość osób (głównie kobiet) boi się zgłosić na policję, że padły ofiarą przemocy w zaciszu swojego własnego domu. Według policyjnych statystyk, w samym 2016 roku zostało wypełnionych nieco ponad 70 tysięcy niebieskich kart (zgłaszających przemoc domową).

Dlaczego niektóre osoby boją się zgłosić, że są ofiarami przemocy rodzinnej? Niestety, w niektórych przypadkach nie jest to taką prostą sprawą, ale dwoma głównymi powodami są oczywiście strach i wstyd: strach przed agresorem oraz konsekwencjami pójścia na policję; wstyd z powodu stygmatyzacji społecznej, przed którą obawiają się, że nie uciekną.

Kogo najczęściej dotyka przemoc rodzinna?

Według statystyk, kobiety i dzieci najczęściej padają ofiarą przemocy agresora (np. męża czy ojca). Dlaczego kobiety najczęściej są ofiarami przemocy domowej? Kobiety z reguły są słabsze fizycznie, więc przemoc fizyczna dotyka je stosunkowo częściej. Dlaczego kobiety najczęściej padają ofiarą przemocy? Z badań i obserwacji wynika również to, iż kobiety, będąc istotami bardziej emocjonalnymi i wrażliwymi, są smakowitym kąskiem dla mężczyzn, którzy są wyśmienici w szantażu, grze na emocjach oraz sukcesywnym obniżaniu wartości swojej partnerki. Kobiety łatwiej poddają się manipulacjom oraz przemocy również z powodu swoich dzieci – dla dobra dziecka matka jest w stanie przeżyć wszystko, nawet upokorzenia i codzienne maskowanie podbitego oka podkładem.

Czy mężczyźni padają ofiarami przemocy w rodzinie?

Nie tylko kobiety i dzieci stają się ofiarami przemocy rodzinnej. Mężczyźni również doświadczają obrażeń fizycznych i psychicznych w zaciszu czterech ścian. Ile procent mężczyzn pada ofiarą przemocy domowej? Mniej niż 10% wszystkich ofiar przemocy rodzinnej stanową mężczyźni (bici przez partnerkę lub rodzica). Najczęściej mężczyźni doświadczają przemocy psychicznej ze strony swoich żon czy partnerek. Szantaże czy wyzwiska dotyczą wyglądu, statusu ekonomicznego czy…sprawności seksualnej.

Dlaczego mężczyźni nie mówią o przemocy domowej, gdy jej doświadczają? Przemoc w rodzinie dla mężczyzny wciąż pozostaje tematem tabu z kilku względów. Po pierwsze – mężczyźni obawiają się, że zostaną wyśmiani, jeżeli ktoś się dowie, że są poniżani i bici przez kobietę. Po drugie – mężczyźni boją się, że nikt nie uwierzy w ich status ofiary. Po trzecie – odczuwają wstyd, myśląc, że żaden inny mężczyzna nie ma takiego problemu i że nie należy im się pomoc z zewnątrz.

Jakie są przyczyny przemocy w rodzinie?

Przemoc w rodzinie nie ma jednej konkretnej przyczyny. Nikt nie rodzi się agresywny, ale trudne dzieciństwo lub dorastanie w rodzinie, w której przemoc w rodzinie była codziennością, porywczy charakter, problem z alkoholem czy duży stres (w domu, pracy), z którym nie dajemy sobie rady, może doprowadzić do aktów domowej przemocy.

Cykle przemocy w rodzinie – błędne koło

Według amerykańskiej psycholog Leonory E. Walker zauważyła, że przemoc w rodzinie można podzielić na 3 fazy, które się powtarzają, tworząc powtarzający się cykl.

FAZA 1: NARASTANIE NAPIĘCIA. W waszym związku nastąpiła zmiana – zauważalne jest rozdrażnienie partnera, który ciągle jest spięty i poddenerwowany. Nawet najmniejsza rzecz potrafi wyprowadzić go z równowagi. Atmosfera się zagęszcza i czujesz, że zaraz coś wybuchnie, coś się stanie.

FAZA 2: PRZEMOC. Nabrzmiały balon agresji pęka i twój partner zaczyna wyżywać się na tobie. Jego zachowanie staje się nieprzewidywalne. Boisz się, bo nie wiesz, jak zareaguje nawet na najmniejszą rzecz bądź sytuację. Ta faza jest zazwyczaj intensywna i bolesna dla ofiary. Kiedy czas burzy minie, a emocje twojego partnera opadną, możesz odczuwać wstyd, przerażenie lub rozdrażnienie. Jakie są skutki przemocy? W tej sytuacji mogą być fizyczne (podbite oko czy złamana ręka) lub psychiczne (depresja czy apatia).

FAZA 3: MIESIĄC MIODOWY. To czas, w którym agresor okazuje skruchę – może przepraszać, przynosić kwiaty, być uczynny. Będzie zarzekał się, że już nigdy nie podniesie na ciebie ręki, że się zmieni i będzie już zawsze dla ciebie dobry.

UWAGA: Faza Miesiąca Miodowego zawsze się kończy, a przemoc wraca ze zdwojoną siłą. Jeżeli zauważysz, że zachowanie partnera się zmienia, a przemoc w rodzinie pojawia się coraz częściej, nie łudź się, że to się zmieni – reaguj, działaj, zwłaszcza jeżeli masz dziecko.

Kto jest winny przemocy w rodzinie?

Przemoc w rodzinie często wywołuje bardzo sprzeczne emocje w głowie ofiary – z jednej strony odczuwa lęk i złość w stosunku do agresora, z drugiej strony może sama siebie obarczać winą za wybuch agresji partnera. Kto jest winny przemocy w rodzinie? Nie daj sobie wmówić, że będąc ofiarą, jesteś winna za przemoc, której doświadczasz ze strony agresora. Każdy z nas odpowiada za swoje czyny i zachowanie, dlatego, jeżeli twój partner zwali winę za złamanie ci ręki i podbicie oka na ciebie – nie wierz w to.

Przemoc rodzinna w świetle polskiego prawa

Czy przemoc domowa jest karana? W Polsce przemoc w rodzinie jest poważnym przestępstwem, za które grozi kara pozbawienia wolności. Karę za przemoc wobec osoby bliskiej określa kodeks karny, a dokładnie artykuł 207.

– § 1. Kto znęca się fizycznie lub psychicznie nad osobą najbliższą lub nad inną osobą pozostającą w stałym lub przemijającym stosunku zależności od sprawcy, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
§ 1a. Kto znęca się fizycznie lub psychicznie nad osobą nieporadną ze względu na jej wiek, stan psychiczny lub fizyczny,
podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
§ 2. Jeżeli czyn określony w § 1 lub 1a połączony jest ze stosowaniem szczególnego okrucieństwa, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
§ 3. Jeżeli następstwem czynu określonego w § 1–2 jest targnięcie się pokrzywdzonego na własne życie, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12.

Jak pomóc ofiarom przemocy domowej?

Jeżeli ty lub ktoś z twoich bliskich czy znajomych doświadczył przemocy domowej, nie wahaj się poprosić o pomoc. Proszenie o pomoc nie jest w żadnym wypadku oznaką słabości – wręcz przeciwnie: ten, kto prosi o pomoc, jest świadomy powagi sytuacji i tego, że sam nie poradzi sobie z danym problemem. Proszenie o pomoc to oznaka troski o swoje własne dobro. Nie łudź się, że agresor, który stosuje wobec ciebie przemoc, zatroszczy się o twoje dobro.

Jak poradzić sobie z przemocą domową?

Przemoc w rodzinie nie powinna być bagatelizowana. Jeżeli nie czujesz się bezpieczna w obecności swojego agresora, jeżeli obawiasz się o życie swoje lub dziecka, jeżeli nie możesz przewidzieć zachowania agresora – powiedz o tym komuś, komu ufasz. Może będzie to przyjaciółka? Siostra? Mama?

Gdzie uzyskać pomoc, jeżeli wstydzę się powiedzieć o tym, że mąż mnie bije? Jeżeli odczuwasz wstyd i nie chcesz nikomu mówić o swoim bolesnym sekrecie, poradnia psychologiczna to odpowiednie miejsce dla ciebie. W swoim mieście (lub dużym mieście niedaleko twojego miejsca zamieszkania) znajdź poradnię psychologiczną, w której otrzymasz nie tylko pomoc, ale i wsparcie.

Boisz się o swoje życie? Jeżeli czujesz, że twoje życie jest zagrożone, przełam strach i wstyd, i udaj się na policję. Składając zeznania obarczające agresora uruchomisz machinę, dzieki której ta osoba zostanie ukarana – i co ważniejsze: nie krzywdzi już ani ciebie, ani innej osoby.

Twój partner zrobił ci awanturę i zaczął cię bić, kopać i wyzywać, mimo twoich próśb, by przestał? Nie wahaj się, tylko zadzwoń na policję. Funkcjonariusze mają obowiązek odpowiedzieć na każde wezwanie dotyczące przemocy domowej. Będąc ofiarą przemocy i bojąc się o swoje życie, masz prawo prosić policję o zatrzymanie agresora na 48h.

Jak zatrzymać przemoc w rodzinie?

Jeżeli w twoim domu ciągle odgrywany jest trójfazowy cykl przemocy, zareaguj. Jest kilka sposobów, które mogą pomóc ci zatrzymać błędne koło przemocy.

TERAPIA. Sytuacja w czterech ścianach jest coraz gorsza, a ty już nie masz siły zakrywać swojego podbitego oka grubą warstwą makijażu? Twój partner twierdzi, że się zmieni i że jest agresywny, bo nie może poradzić sobie ze stresem w pracy. Zaproponuj terapię małżeńską – ale z nastawieniem na wyleczenie jego i jego agresji.

ZGŁOSZENIE NA POLICJĘ. Nic nie pomaga – ani twoje prośby, ani jego obietnice, że się zmieni, ponieważ nie mija kilka dni, a ty znów jesteś cała w siniakach, a twoja samoocena jest schowana głębiej niż Rów Mariański. Kiedy po raz kolejny od wpada w szał i bije cię na oślep, nie wahaj się, tylko dzwoń na policję. Albo sama idź na policję i złóż zeznania. Nie pozwól się tak traktować.

ODEJŚCIE. Jeżeli twój partner wiele razy mówił, że się zmieni i nie podniesie na ciebie ręki, ale robi to regularnie i jest coraz bardziej drażliwy i nieprzewidywalny – a ty masz już dość, boisz się o siebie i wasze dziecko, może to już czas, by odejść? Pamiętaj, nie musisz znosić przemocy, bycia bitą i poniżaną. Masz prawo cieszyć się życiem i czuć się bezpieczna. Żaden agresor nie może zakłócić twojego spokoju swoją obecnością.

Jak odejść od męża, który mnie bije?

1. KROK 1: Decydując się na odejście, powinnaś dobrze się przygotować. Po pierwsze, zbierz materiał dowodowy – to przyda się do oskarżenia twojego męża o znęcanie się nad tobą. W dzisiejszych czasach jest to dość łatwe – wystarczy zwykły smartfon. Gdy twój mąż bije cię, udaj się do lekarza na obdukcję – niech wypisze od razu oświadczenie, jako dowód na to, że obrażenia zostały zadane umyślnie (pobicie). Jeżeli twój mąż stosuje przemoc psychiczną, nagraj jak się do ciebie zwraca, jakie smsy pisze – będziesz miała wystarczająco dowodów, by go oskarżyć. Do nagrania możesz użyć dyktafonu (jest na każdym telefonie) lub kamery.
2. KROK 2: Gdy zbierzesz potrzebne informacje, postaraj się porozmawiać z kimś zaufanym, np. z przyjaciółką lub psychologiem, który okaże ci potrzebne wsparcie.
3. KROK 3: znajdź miejsce, w którym będziesz mogła się zatrzymać, najlepiej w nieznanym mu miejscu. Tam, gdzie będziesz się czuła bezpiecznie.
4. KROK 4: kiedy moment będzie odpowiedni wyjdź i nie oglądaj się za siebie. Udaj się od razu na policję i złóż zeznania i materiał dowodowy.

Czy da się wyrwać z kręgu rodzinnej przemocy?

Doskonale zdajemy sobie sprawę, że odejście od agresora, którego darzymy uczuciem, nie jest rzeczą łatwą. Dlaczego kobiety decydują się zostać z mężem, który je bije? Wiele kobiet decyzję się na pozostanie w błędnym kole przemocy wierząc, że partner w końcu się opamięta albo że to nam uda się go zmienić. Nie oceniamy kobiet, które chcą zostać ze swoim oprawcom, ponieważ nie jesteśmy tu, by piętnować kogokolwiek – w tym artykule chciałyśmy przybliżyć problem, jakim jest przemoc w rodzinie i to, jak sobie z nim poradzić.

Mamy nadzieję, że jeżeli czyta to kobieta, która obecnie znajduje się w piekle przemocy domowej, znajdzie w sobie odwagę, by postawić na swoim, zadbać o swoje zdrowie i życie – i zrobić wszystko, by zakończyć domowy terror. Nie zapominajmy, że przemoc jest intencjonalnym zadawaniem bólu komuś, kto jest słabszy. Przemoc jest zła nie tylko dlatego, że przynosi cierpienie i krzywdę, ale również dlatego, że opiera się na słabości ofiary, którą skrzętnie wykorzystuje.

Wyrwanie się z domowego kręgu przemocy jest czymś, co wymaga wielkich pokładów siły i odwagi, a także samozaparcia. Niektóre kobiety nie chcą zgłaszać swoich mężów czy partnerów na policję, uważając, że jest to zachowanie, które może równać się zdradzie. Pamiętajmy, że jeżeli agresor skrzywdził nas wielokrotnie, to nawet jeśli odejdziemy, on na pewno skrzywdzi inną osobę. Jeżeli nie chcemy zgłosić naszego męża czy partnera, zgłośmy na policję człowieka, który znęca się nad kobietami, bijąc je, kopiąc i poniżając. Tym samym wyświadczymy przysługę sobie, naszym dzieciom i wszystkim kobietom, które nasz ukochany mógłby skrzywdzić.

Podsumowanie

W tym artykule przybliżyłyśmy wam zjawisko, jakim jest przemoc w rodzinie. Uważamy, że przemoc w rodzinie jest jednym z najstraszniejszych doświadczeń, jakie mogą stać się udziałem każdego człowieka, ponieważ nigdzie tak, jak w domu powinnyśmy czuć się dobrze i bezpiecznie. Jeżeli w zaciszu własnych czterech ścian musimy pilnować się, by nie dostać z pięści w twarz czy brzuch, coś jest nie tak.

Nie bójmy się walczyć o siebie i nasze własne życie i szczęście. Czasem prawdziwa miłość polega na tym, że robimy dla drugiej osoby coś, czego ona sama nie może dla siebie zrobić. W tej sytuacji agresor sam nie jest w stanie sobie pomóc, ale my możemy pomóc mu uświadomić sobie, że jego zachowanie nas krzywdzi – czy to przez odejście, terapię czy wypełnienie na policji tzw. niebieskiej karty.

ZOBACZ ZDJĘCIA:

Nie bójmy się walczyć o siebie i nasze własne życie i szczęście. Czasem prawdziwa miłość polega na tym, że robimy dla drugiej osoby coś, czego ona sama nie może dla siebie zrobić

Pamiętajmy, że jeżeli agresor skrzywdził nas wielokrotnie, to nawet jeśli odejdziemy, on na pewno skrzywdzi inną osobę.

Decydując się na odejście, powinnaś dobrze się przygotować. Po pierwsze, zbierz materiał dowodowy – to przyda się do oskarżenia twojego męża o znęcanie się nad tobą. W dzisiejszych czasach jest to dość łatwe – wystarczy zwykły smartfon.

Przemoc jest zła nie tylko dlatego, że przynosi cierpienie i krzywdę, ale również dlatego, że opiera się na słabości ofiary, którą skrzętnie wykorzystuje.

Twój partner twierdzi, że się zmieni i że jest agresywny, bo nie może poradzić sobie ze stresem w pracy. Zaproponuj terapię małżeńską – ale z nastawieniem na wyleczenie jego i jego agresji.

ZOBACZ TEŻ:

1. Tumblr girl: 25 PORAD by wyglądać jak tumblr girl
2. Jak ubrać dziecko do snu? NAJLEPSZE możliwe opcje
3. Pocałunek studencki: porady jak całować po studencku

źródło: niebieskalinia.info, poradnikzdrowie.pl, polki.pl, gazeta.pl, radiozet.pl, arslege.pl