Jakie badania wykonać przy podejrzeniu nietolerancji pokarmowej?
Nietolerancja pokarmowa to powracające objawy wywołane spożywaniem konkretnych pokarmów lub składników odżywczych, których ilość nie powoduje takich reakcji u zdrowych osób. Wyróżniamy dwa główne typy nietolerancji: alergię pokarmową oraz nietolerancję pokarmową. Objawy tej nietolerancji mogą być bardzo różnorodne – od dolegliwości żołądkowo-jelitowych po bóle stawów, depresję czy problemy skórne. Aby zdiagnozować ten typ nietolerancji, konieczne są specjalistyczne badania laboratoryjne. Jakie dokładnie testy należy wykonać i jak interpretować ich wyniki?
Czym jest nietolerancja pokarmowa?
Nietolerancja pokarmowa to reakcja, w której układ odpornościowy wytwarza przeciwciała klasy IgG skierowane przeciwko określonym składnikom pokarmowym. W wyniku kontaktu z tymi antygenami dochodzi do tworzenia kompleksów immunologicznych, które odkładają się w różnych tkankach organizmu, wywołując stan zapalny i objawy chorobowe. W odróżnieniu od alergii pokarmowej, reakcje nietolerancji rozwijają się stopniowo i objawiają się z opóźnieniem, nawet do kilku dni po spożyciu problematycznego pokarmu.
Mechanizm powstawania nietolerancji pokarmowej
Kluczową rolę w rozwoju nietolerancji pokarmowej odgrywa przewód pokarmowy. Jelito stanowi największy organ układu odpornościowego, a jego nabłonek pełni funkcję bariery chroniącej organizm przed wnikaniem obcych substancji. Gdy ta bariera ulega uszkodzeniu, na przykład w wyniku antybiotykoterapii, zakażeń czy stresu, większe fragmenty niezmetabolizowanych białek pokarmowych mogą przenikać do tkanek. Układ odpornościowy reaguje na nie, wytwarzając przeciwciała IgG. Powstałe kompleksy immunologiczne są rozsiewane przez krwiobieg po całym organizmie, powodując stany zapalne w różnych narządach.
Objawy nietolerancji pokarmowej
Nietolerancja pokarmowa może objawiać się szeregiem dolegliwości, takich jak:
- Dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego: bóle brzucha, biegunka, zaparcia, wzdęcia
- Problemy skórne: wysypki, egzemy, pokrzywka
- Dolegliwości stawowo-mięśniowe: bóle stawów i mięśni
- Objawy ogólnoustrojowe: bóle głowy, zmęczenie, rozdrażnienie, depresja
Warto podkreślić, że objawy te mogą pojawić się nawet kilka dni po spożyciu problematycznego pokarmu, co znacznie utrudnia powiązanie ich z konkretną przyczyną.
Diagnostyka nietolerancji pokarmowej
Aby zdiagnozować nietolerancję pokarmową, konieczne jest wykonanie specjalistycznych testów laboratoryjnych. Najczęściej stosowane są:
- Testy na całkowite IgG. Badanie to mierzy stężenie przeciwciał IgG skierowanych przeciwko różnym antygenom pokarmowym. Wysoki poziom tych przeciwciał wskazuje na nietolerancję pokarmową.
- Testy na IgG1-3 (przeciwciała zapalne). Podklasy IgG1-3 wykazują właściwości prozapalne, dlatego ich oznaczenie może być przydatne w identyfikacji ostrych stanów zapalnych jelit.
- Testy na IgG4. Przeciwciała IgG4 nie wywołują reakcji zapalnej, ale tworzą trwałe kompleksy z antygenami pokarmowymi, które mogą odkładać się w różnych tkankach. Dlatego oznaczenie IgG4 jest szczególnie przydatne w wykrywaniu nietolerancji o objawach zlokalizowanych poza przewodem pokarmowym.
Badania nietolerancji pokarmowych opierają się na ocenie reaktywności przeciwciał IgG z panelem najczęściej spożywanych składników pokarmowych. Zestawy testowe mogą zawierać od około 90 do nawet 280 różnych produktów. Pozwala to na kompleksową identyfikację czynników wywołujących nietolerancję u danej osoby.
Kiedy wykonać badania na nietolerancję pokarmową?
Badania na nietolerancję pokarmową warto wykonać w następujących sytuacjach:
- Występowanie nawracających, niespecyficznych objawów ze strony różnych narządów i układów, trudnych do powiązania z konkretną przyczyną.
- Podejrzenie nietolerancji pokarmowej na podstawie obserwacji związku między spożyciem określonych produktów a pojawianiem się dolegliwości.
- Chęć identyfikacji czynników wywołujących nietolerancję pokarmową w celu wdrożenia diety eliminacyjnej lub rotacyjnej.
- Występowanie chorób autoimmunologicznych, w których nietolerancja pokarmowa może odgrywać rolę.
- Przewlekłe dolegliwości ze strony układu pokarmowego, takie jak zespół jelita drażliwego.
Wykonanie testów pozwala nie tylko na zidentyfikowanie problematycznych produktów, ale również na opracowanie indywidualnego planu żywieniowego, który pomoże w redukcji objawów i poprawie stanu zdrowia.
Artykuł sponsorowany
