Sensacyjne zmiany w zasadach L4. Skorzystają zwłaszcza CI Polacy
Rząd szykuje „remont” L4. Projekt MRPiPS doprecyzowuje, co na zwolnieniu jest pracą (ryzyko utraty zasiłku), a co tylko incydentalnym gestem - jak szybka odpowiedź na pilnego maila. Zmiany mają być sensacyjne i dotkną miliony Polaków. To nadal projekt - sprawdzamy, co ma się zmienić i kiedy.
Co dziś grozi na L4, a co projekt chce zmienić?
W obecnych przepisach wystarczy „iskra” pracy zarobkowej na L4 - nawet drobna, choćby sporadyczna - by ZUS odebrał zasiłek za cały okres zwolnienia. Przepisy nie definiują jednak jasno, czym jest „praca” i to rodzi spory. Projekt UD114 chce to uporządkować: pracą byłaby każda czynność o charakterze zarobkowym, z wyjątkiem incydentalnych działań wymuszonych istotnymi okolicznościami.
I tu robi się praktycznie: jeśli bez Twojego podpisu lub krótkiej odpowiedzi grożą firmie realne straty (np. dokumenty przewozowe, faktury), jednorazowa reakcja nie miałaby automatycznie pozbawiać świadczenia. Uwaga: „istotną okolicznością” nie będzie samo polecenie przełożonego. Czyli - czasem odebrać telefon tak, ale nie dlatego, że „szef tak kazał”, tylko dlatego, że realnie ratujesz sytuację.
Zakupy, lekarz, spacer?
Drugi filar zmian dotyczy „aktywności niezgodnych z celem zwolnienia”. Projekt wpisuje wprost to, co od lat mówi orzecznictwo: na L4 nie robimy nic, co wydłuża chorobę lub rekonwalescencję. Remont mieszkania? Zawody sportowe? Urlop „all inclusive”? - to wciąż jest zabronione.
Za to codzienne czynności nie będą problemem: apteka, zakupy spożywcze, badania czy nawet spacer. Początkowy pomysł, by dodatkowo karać nieobecność pod wskazanym adresem, wycofano na dalszym etapie prac - w tym punkcie status quo pozostaje, choć resort przyznaje, że i dziś można podać adres zagraniczny, jeśli system kontroli na to pozwala.
Zasiłek + 100% pensji z drugiego etatu
Najbardziej medialna nowinka dotyczy osób z więcej niż jednym tytułem do ubezpieczenia (np. dwa etaty). Co do zasady niezdolność do pracy obejmie wszystkie tytuły, ale na wniosek ubezpieczonego można nie wystawiać zwolnienia z tego tytułu, przy którym rodzaj pracy pozwala realnie pracować. Efekt?
Możliwość pobierania 100% zasiłku chorobowego z jednego tytułu i równocześnie 100% wynagrodzenia z drugiego, jeśli praca jest adekwatna do stanu zdrowia (przykład z uzasadnienia: chirurg z urazem dłoni może prowadzić wykłady). To odejście od dotychczasowej praktyki, gdzie każda praca w okresie L4 mogła pozbawić zasiłku. Kiedy? Rządowy projekt celuje zasadniczo w 1 stycznia 2026 r., przy czym część rozwiązań (dot. równoległej pracy) ma wejść 12 miesięcy od ogłoszenia ustawy. Teraz dokument czeka na finalne przyjęcie przez rząd i skierowanie do Sejmu.
